تفسیر و مفهوم نقاشی کودکان
در تفسیر نقاشی کودکان باید از کجا شروع کنیم؟
از نظر روانشناسانی که در این زمینه تحقیق کردهاند، آدمی که توسط کودک کشیده شده یا خود اوست یا کسی است که برای او اهمیت ویژهای دارد. اولین نکتهای که باید به آن توجه کنید، جنبههای کلی نقاشی است. مثلا باید توجه کنید که آدم در کجای کاغذ کشیده شده و ابعاد آن چگونه است، قرینگی رعایت شده یا خیر و.... نکته مهم دیگر توجه به خطوطی است که کودک هنگام ترسیم از آنها استفاده کرده است. پررنگی و کمرنگی خطوط، جا انداختنها و حذف کردنها، کلفتی و نازکی خطوط همه و همه معنا دارند و باید به آنها توجه کرد. در کل لرزش خطوط و منقطع بودن آنها، تکرارها و پاک کردنهای زیاد نشانه نبود اعتمادبهنفس و کمبود عزتنفس است. گاهی کودک اندامهای خاصی را پررنگ و کلفت یا متفاوت میکشد که این مساله میتواند به معنی تعارضی باشد که کودک با این نواحی خاص دارد.
به برخی از این معانی اشاره میکنید؟
بله،خطوط پررنگ و ضخیم تمایل به لذتجویی است اما اگر خطوط آنقدر با فشار کشیده شده باشند که به نظر برسد کاغذ درحال پاره شدن است، ممکن است نشانه نارضایتی و پرخاشگری و اعتراض باشد. از طرف دیگر خطوط نازک و کمرنگ نشانه حساس و ملایم بودن کودک است و گاهی نیز میتواند نشانه کمرویی و عدم اعتماد به نفس باشد. خطوط راهراه و موازی نشانه اضطراب هستند و سایه زدنهای خاکستری ممکن است نشان از افسردگی داشته باشند. اگر کودک بیشتر از خطوط شکسته و زاویهدار استفاده کرده، باید به نشانههای خشم، ناآرامی و مردانگی دقت کنید و اگر آدمک را با خطوط منحنی و نرم کشیده، میتواند نشانه ملایمت و انعطافپذیری او باشد.
از اجزای صورت در یک نقاشی هم میتوان معنای مشخصی را دریافت کرد؟
بله،سر بزرگ، نشانه غرور و خود دوستداری است و برعکس، سر کوچک نشانه انتقاد از خود و گاهی ناامیدی و افسردگی است. چشمان بزرگ میتواند نشانه برونگرایی باشد اما از طرف دیگر دیده شده، کودکانی که مدام در معرض چشم غره رفتنهای اطرافیانشان هستند چشمها را بزرگتر از معمول میکشند. کودکان شکاک و بیاعتماد هم چشمها را بزرگ میکشند. چشمان کوچک، برعکس، نشانه درونگرایی کودک است. اگر کودک روی کشیدن مژهها و ابروها تاکید کرده و وقت زیاد برای کشیدن جزییات آنها صرف کرده باشد، ممکن است نشانه دلمشغولی با زیبایی یا وسواس باشد. لبهای پهن و کلفت و دیده شدن دندانها با پرخاشگری مرتبط است و لبهای نازک و خطی نشانه اضطراب و تنش است. اگر کودکی دهان را به صورت یک دایره کوچک بکشد، ممکن است نشانه شخصیت وابسته یا تاثیرپذیر او باشد. گردن بلند و ظریف نشانه میل به مهارکردن و همچنین میل به بزرگتر یا برتر شدن است و گاهی نیز میتوان آن را بهعنوان علامت جاهطلبی و تکبر تلقی کرد.
توجه داشته باشید که گاهی نقاشی کودک جنبه جبرانی دارد؛ یعنی کودک درست آنچه را که متضاد احساس واقعیاش است، میکشد؛ مثلا کودکی که میترسد، یک ابرقهرمان میکشد یا کودکی که اعتمادبه نفس پایینی دارد، یک آدمک بزرگ افراطی با خطوط پررنگ میکشد.
خطوط كمرنگ، از یك سو ظرافت احساسات و معنویت را نشان مىدهد، و از سوى دیگر غالبا بیان كننده كمرویى، اضطراب و پریشانى است.
خطوط پر رنگ، نشانه خشونت و گاهى واكنش در برابر ترس از ناتوانى، اضطراب و پریشانى است.
خطوط معمول، امنیت و سازگارى را نشان مىدهد.
خط خطى كردن چهرهاى كه كشیده، به معناى محو عامل ترس است.
مفاهیم نقاشی کودکان:مفاهیم شكلها:
كشیدن آدمك كوچك كه به طور معمول در گوشه كنار كاغذ ترسیم مىشود، به معناى كمرویى، و چشمهاى درشت (دایرههاى بزرگ) كه وسط آنها نقطه گذاشته مىشود. بیانگر ترس كودك است.
حذف برادر یا خواهر در نقاشى به معناى حسادت به آنها است.
مفاهیم نقاشی کودکان:مفاهیم رنگها:
استفاده از رنگهاى سیاه و تیره، به معناى ترس، اضطراب و غمگینى و ناامیدى است. رنگ خاكسترى، رنگى خنثا و چیزى را بیان نمىكند.
رنگ قهوهاى به معناى مقابله با فشار والدین براى نظافت است.
بنفش به معناى تمایل به چیزهاى مخالف و استفاده زیاد از آن، نشانه اضطراب است.
رنگ آبى، صلح و آرامش و تسلیم و درونگرایى را بیان مىكند.
سبز نشانه نیاز به جلب توجه و میل به محبوبیت، گرایش به ارتباط، و پایدارى و سرسختى است.
قرمز، نیاز به حركت و برونگرایى و عمل را نشان مىدهد.
زرد نشانه شادى و خوشبینى و میل به مشاركت است.
پرتقالى نشانه نشاط و پویایى و میل به كامیابى است.
رنگ صورتى، صلح و تعادل را نشان مىدهد.
استفاده از 1 یا 2 رنگ، نشانه گوشهگیرى و انزوا و استفاده از 5 رنگ، نشانه سازگارى است.
فقدان رنگ در قسمتى یا تمام نقاشى مىتواند گویاى خلأ عاطفى یا دلیلى بر گرایشهاى ضد اجتماعى باشد.
مفاهیم نقاشی کودکان:مفاهیم فضاها:
استفاده از فضاهاى مختلف صفحه نیز مىتواند مفاهیم ویژهاى داشته باشد.
استفاده از بالاى صفحه، به معناى آرمانگرایى و رؤیاپردازى؛ استفاده از پایین صفحه، به معناى افسردگى؛ استفاده از چپ، بازگشت به كودكى (واپس روى)، و استفاده از قسمت راست صفحه به معناى نگاه به آینده است.
توجه داشته باشید كه نشانههاى پیش گفته هیچ یك واقع نمایى دقیق ندارد و فقط مىتواند قرینهاى بر وجود نشانه ها باشد
منابع : سایتهای دلگرم و شهرزاد
گرداوری از : پایگاه اطلاع رسانی تنظیم خانواده